Tehlikeli atık nedir? Taşıma ve imha firmaları

İnsan sağlığına, çevreye ve ekosisteme zarar verme potansiyeline sahip olan kimyasal, biyolojik veya radyoaktif maddeleri içeren atıklardır. Bu tür atıklar genellikle sanayi tesisleri, sağlık kuruluşları, laboratuvarlar ve kimyasal üretim merkezleri gibi yerlerden kaynaklanır. Toksik, patlayıcı, yanıcı, aşındırıcı veya bulaşıcı özellikler taşıyabilir ve uygun şekilde yönetilmezse ciddi çevresel ve sağlık sorunlarına yol açabilir.

Tehlikeli atık firmaları, atıkların güvenli bir şekilde yönetilmesini sağlamak için belirli sorumlulukları yerine getirmek zorundadır. Bu firmaların, tehlikeli atıkların toplanması, taşınması, depolanması ve bertaraf edilmesi süreçlerini yasal mevzuata uygun şekilde gerçekleştirmesi gerekmektedir. Bu firmaların öncelikli görevleri arasında atık yönetim planları oluşturmak, atıkların kaynağında ayrıştırılmasını sağlamak, uygun taşıma ve depolama koşullarını sağlamak, personel eğitimleri düzenlemek ve çevresel riskleri minimize edecek önlemleri almak yer alır. Ayrıca, bu firmaların düzenli olarak denetlenmesi ve yetkili kurumlara raporlama yapması gerekmektedir.

Tehlikeli atık firmalarının belirli şartları karşılaması zorunludur. Öncelikle, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’ndan lisans almak ve faaliyetlerini bu lisansa uygun şekilde yürütmek zorundadırlar. Taşıma işlemlerini gerçekleştiren araçların özel olarak tasarlanmış olması ve ulusal ve uluslararası standartlara uygun işaretlemelerle donatılması gerekmektedir. Çalışan personelin tehlikeli atık yönetimi konusunda eğitilmiş olması ve düzenli sağlık kontrollerinden geçmesi şarttır. Firmaların ayrıca atıkların bertaraf edilmesi için yalnızca lisanslı bertaraf tesisleriyle çalışması ve atık yönetimi süreçlerinde teknolojik gelişmeleri takip etmesi gerekmektedir.

Tehlikeli atıkların taşınması özel yönetmeliklere ve güvenlik prosedürlerine tabidir. Taşıma işlemi sırasında atıkların dökülmesini, sızmasını veya çevreye zarar vermesini önlemek için özel ambalajlar ve kaplar kullanılır. Bu süreçte, uluslararası ve ulusal standartlara uygun şekilde etiketleme ve işaretleme yapılması zorunludur. Ayrıca, taşıma işlemini gerçekleştiren firmaların lisanslı olması ve eğitimli personel tarafından yürütülmesi gerekmektedir. Tehlikeli atık taşıyan araçların GPS gibi izleme sistemleriyle donatılması ve belirlenen güzergâhlarda taşınması sağlanarak güvenlik önlemleri artırılmaktadır. Taşıma sürecinde, atıkların özelliklerine uygun taşıma yöntemleri belirlenmeli ve taşıma sırasında çevre ve insan sağlığı açısından tüm güvenlik tedbirleri alınmalıdır.

Tehlikeli atıkların depolanması, hem geçici hem de kalıcı olarak gerçekleştirilebilir. Geçici depolama alanları, atıkların belirli bir süre boyunca güvenli bir şekilde saklandığı kontrollü alanlardır. Bu alanlar, sızdırmaz zemin kaplamalarına, uygun drenaj sistemlerine ve yangın önleme ekipmanlarına sahip olmalıdır. Kalıcı depolama ise, tehlikeli atıkların uzun vadeli olarak bertaraf edilmesini sağlayan özel tesislerde gerçekleştirilir. Bu tesisler, yeraltı depolama alanları, düzenli depolama sahaları veya yakma tesisleri gibi farklı yöntemler kullanarak atıkları çevreye zarar vermeyecek şekilde bertaraf eder. Özellikle kimyasal ve toksik atıkların uygun yöntemlerle imha edilmesi, yer altı sularının ve toprağın kirlenmesini önlemek açısından büyük önem taşır.

Tehlikeli atıkların yönetimi, ulusal ve uluslararası düzeyde çeşitli yasal düzenlemelerle kontrol altına alınmıştır. Türkiye’de, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından yürürlüğe konulan Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği, tehlikeli atıkların üretimi, taşınması, depolanması ve bertaraf edilmesi süreçlerini detaylı olarak düzenlemektedir. Bu yönetmelik, Avrupa Birliği uyum süreci kapsamında, AB direktifleri ve uluslararası çevre sözleşmelerine uygun olarak hazırlanmıştır. Ayrıca, Basel Sözleşmesi gibi uluslararası anlaşmalar, tehlikeli atıkların sınır ötesi taşınmasını ve bertaraf edilmesini düzenleyerek çevreye olan olumsuz etkilerin en aza indirilmesini amaçlamaktadır.

Tehlikeli atık yönetimi konusunda firmaların yükümlülükleri arasında, atık envanteri oluşturmak, lisanslı bertaraf tesisleriyle çalışmak, düzenli raporlama yapmak ve çevresel riskleri azaltıcı önlemler almak yer almaktadır. Bu süreçlerin etkin bir şekilde yürütülmesi, hem çevrenin korunması hem de insan sağlığı açısından büyük önem taşımaktadır. Tehlikeli atık yönetiminin doğru ve sürdürülebilir bir şekilde uygulanması, doğal kaynakların korunmasına ve ekosistemin dengeli bir şekilde devam etmesine katkı sağlar.

Tehlikeli atıklar, çevreye ve insan sağlığına zarar verebilecek fiziksel, kimyasal veya biyolojik özelliklere sahip atıklardır. Bu tür atıklar, genellikle sanayi, sağlık, tarım ve laboratuvar faaliyetlerinden kaynaklanır. Tehlikeli atıkların belirlenmesi ve sınıflandırılması, uluslararası ve ulusal düzenlemelere göre yapılmaktadır. Avrupa Atık Kataloğu (EWC) ve Türkiye’de Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği’ne göre her tehlikeli atığa özel bir kod atanmıştır.

Tehlikeli atık ile alakalı youtube videosu

Tehlikeli atıklar genellikle aşağıdaki kategorilere ayrılır, Kodları ve türleri

Kimyasal Atıklar: Endüstriyel üretim süreçlerinden kaynaklanan asitler, bazlar, çözücüler, boya kalıntıları ve ağır metaller gibi zararlı bileşikler içerir.

Örnek Kodlar: 06 01 01* (Sülfürik Asit), 08 01 11* (Atık Boyalar İçeren Tehlikeli Maddeler)

Tıbbi Atıklar: Hastaneler, sağlık kuruluşları ve laboratuvarlardan kaynaklanan bulaşıcı, patolojik ve farmasötik atıkları kapsar.

Örnek Kodlar: 18 01 03* (Enfekte Atıklar), 18 01 06* (Kimyasal Maddeler İçeren Tıbbi Atıklar)

Radyoaktif Atıklar: Nükleer enerji santralleri, radyoloji merkezleri ve laboratuvarlardan kaynaklanan radyoaktif bileşenler içeren atıklardır.

Örnek Kodlar: 20 01 35* (Radyoaktif Bileşenler İçeren Atıklar)

Petrol ve Yağ Atıkları: Madeni yağlar, yakıt atıkları ve petrol türevlerini içeren atıklardır.

Örnek Kodlar: 13 02 05* (Mineral Bazlı Klorsuz Motor Yağları), 13 07 01* (Petrol İçeren Atık Sular)

Elektronik Atıklar: Kurşun, cıva ve kadmiyum gibi toksik metaller içeren atık elektronik ekipmanlar.

Örnek Kodlar: 16 02 13* (Tehlikeli Madde İçeren Kullanılmış Elektrikli ve Elektronik Ekipmanlar)

Asbest İçeren Atıklar: İnşaat ve yıkım faaliyetlerinden kaynaklanan, solunum yoluyla ciddi sağlık problemlerine neden olabilen atıklardır.

Örnek Kodlar: 17 06 01* (Asbest İçeren İzolasyon Malzemeleri)

Tarım ve Pestisit Atıkları: Tarımsal ilaçlar, gübreler ve pestisitlerden kaynaklanan tehlikeli atıklardır.

Örnek Kodlar: 02 01 08* (Tarım Kimyasalları İçeren Atıklar)

Metal ve Ağır Metal İçeren Atıklar: Kurşun, cıva, kadmiyum gibi ağır metaller içeren atıklardır.

Örnek Kodlar: 17 04 09* (Tehlikeli Maddeler İçeren Metal Atıkları)

Tehlikeli atık kodlarının sonunda bulunan “*” işareti, atığın tehlikeli olarak sınıflandırıldığını gösterir. Bu kodlar, atık yönetimi süreçlerinde doğru sınıflandırma yapılmasını sağlamak ve uygun bertaraf yöntemlerini belirlemek için kullanılır. Tehlikeli atıkların doğru yönetimi, çevrenin korunması ve insan sağlığının güvence altına alınması açısından büyük önem taşımaktadır.

Tehlikeli atık alımı ve taşıma hizmeti verdiğimiz iller.

Adana, Ankara, İzmir, Bursa, Eskişehir ve Türkiye geneli